News

Trong bối cảnh chi phí điện ngày càng tăng và áp lực về phát triển bền vững ngày càng lớn, nhiều doanh nghiệp đang chuyển hướng sang các giải pháp năng lượng tái tạo, đặc biệt là hệ thống điện mặt trời áp mái. Tuy nhiên, một câu hỏi được đặt ra là: Liệu điện mặt trời có thể đáp ứng yêu cầu vận hành liên tục (24/7) của nhà máy hay không?

Về nguyên tắc, hệ thống điện mặt trời chỉ tạo ra điện vào ban ngày, khi có ánh sáng mặt trời. Trong khi đó, đa phần nhà máy sản xuất hoạt động liên tục cả ngày lẫn đêm, đặc biệt là các ngành như thực phẩm, dệt may, điện tử hoặc hóa chất. Ví dụ, một nhà máy dệt may có công suất tiêu thụ điện trung bình 1.000 kWh/ngày sẽ cần nguồn điện liên tục để vận hành máy móc như máy dệt, máy nhuộm, hoạt động 24/7. Do đó, để đảm bảo nguồn điện ổn định 24/7, cần có giải pháp bổ sung cho điện mặt trời.

Một trong những giải pháp hiệu quả là kết hợp hệ thống điện mặt trời với hệ thống lưu trữ điện bằng pin (Battery Energy Storage System – BESS). Trong cấu hình này, điện mặt trời được ưu tiên sử dụng để cấp điện trực tiếp cho phụ tải, phần điện dư thừa vào ban ngày sẽ được sạc vào pin lưu trữ. Ví dụ, một hệ thống điện mặt trời áp mái công suất 500 kWp có thể tạo ra khoảng 2.000 kWh điện vào ban ngày. Nếu nhà máy chỉ tiêu thụ 1.000 kWh vào ban ngày, 1.000 kWh điện dư thừa sẽ được sạc vào hệ thống pin lưu trữ có dung lượng tương ứng, chẳng hạn 1.500 kWh. Khi mặt trời lặn hoặc trời âm u, hệ thống sẽ tự động xả điện từ pin ra để cung cấp cho nhà máy, đảm bảo quá trình vận hành không bị gián đoạn.

Tùy vào quy mô và công suất pin lưu trữ, hệ thống có thể cung cấp điện độc lập trong nhiều giờ, hoặc đóng vai trò hỗ trợ khi điện lưới mất. Chẳng hạn, với hệ thống pin 1.500 kWh, nhà máy có thể duy trì hoạt động trong khoảng 15 giờ (với mức tiêu thụ 100 kWh/giờ) mà không cần điện lưới. Trong thực tế, một số nhà máy tại Việt Nam và quốc tế đã triển khai mô hình này. Điển hình như một văn phòng điều hành khu công nghiệp được Edge chứng nhận ở Bình Dương đã đầu tư hệ thống điện mặt trời 60 kWp kết hợp với pin lưu trữ 40 kWh, giúp họ giảm 70% lượng điện mua từ lưới và chủ động vận hành ngay cả khi mất điện đột xuất.

Ngoài ra, một phương án phổ biến khác là kết hợp điện mặt trời với điện lưới quốc gia. Trong mô hình này, điện mặt trời sẽ hoạt động song song với điện lưới. Vào ban ngày, điện mặt trời sẽ ưu tiên cung cấp cho phụ tải, phần thiếu (nếu có) sẽ lấy từ điện lưới. Ví dụ, nhà máy tiêu thụ 100 kWh/giờ, nhưng điện mặt trời chỉ sản xuất được 70 kWh/giờ, thì 30 kWh/giờ còn lại sẽ được bù từ điện lưới. Vào ban đêm, toàn bộ phụ tải sẽ dùng từ lưới điện. Mô hình này có chi phí đầu tư ban đầu thấp hơn so với hệ thống lưu trữ, phù hợp với các nhà máy có lịch sản xuất linh hoạt hoặc muốn tối ưu chi phí năng lượng nhưng chưa cần hoàn toàn tự chủ về điện. Một nhà máy sản xuất lốp xe ở Bình Dương với hệ thống điện mặt trời 1.5 MWp lắp đặt theo hình thức này đã tiết kiệm được khoảng 30% chi phí tiền điện hàng tháng mà không phải đầu tư quá lớn vào pin lưu trữ.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng để hệ thống điện mặt trời hoạt động ổn định và hiệu quả, doanh nghiệp cần đầu tư đúng về thiết bị (ví dụ, chọn tấm pin hiệu suất cao như 23% trở lên và inverter chất lượng từ các nhà sản xuất uy tín), thiết kế chuẩn kỹ thuật, đồng thời có giải pháp điều phối thông minh (EMS – Energy Management System) để tối ưu hóa dòng điện giữa các nguồn (điện mặt trời, pin, điện lưới). EMS có thể tự động điều khiển để ưu tiên sử dụng điện mặt trời, sạc pin khi có dư thừa, hoặc lấy điện từ lưới khi cần, giúp tối đa hóa hiệu quả kinh tế và vận hành.

Tóm lại, điện mặt trời áp mái hoàn toàn có thể đáp ứng yêu cầu vận hành liên tục của nhà máy, khi được kết hợp với pin lưu trữ hoặc hệ thống điện lưới một cách hợp lý. Việc đầu tư vào mô hình này không chỉ giúp doanh nghiệp chủ động nguồn điện, giảm thiểu rủi ro mất điện (ví dụ, giảm thiểu thiệt hại hàng trăm triệu VNĐ do gián đoạn sản xuất), mà còn góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững (ESG) và giảm phát thải carbon trong dài hạn, có thể giúp giảm hàng trăm hàng ngàn tấn CO2 mỗi năm cho một nhà máy quy mô lớn.